PIANSUALNA CHI HNIH
— R. Vansanga, M Section
Piangsual tih tawngkam hian kan kawhtir ber chu, mihring taksa fuke a
nih tur ang ni pha lo, a thawh tur ang thawk thei lo-te hi a ni ber
thin. Pian tirh atang te, tawhsual tawh vang te-in a awm tlangpui.
Hetiang zawnga piansualna hi midang tan a hnawksak pha lo hle a, a
piangsual tan chuan tawrh tur erawh a tam hle thung. Midangte khawngaih
leh lainat leh duhsak an hlawh tlangpui a; mi pangngai tan chuan hmuhsit
leh nuihzat chi rual a ni lo. He taksa fuke a nih tur ang ni pha lo,
piansualna hi duhtawk ila, piansualna chi khat dang i sawi leh ang.
He piansualna chi dang kan han sawi leh tur hi chu, fuke him dam tha, taksa leh a peng tinah sawiselna awm lo, tlawntlai nalh zuah mai, mit-a hmuha piansualna lang hauh si lo, thiamna leh finna lamah pawh mi pangngai tak ni bawk si, mizia leh nihphunga piangsual nasa zet si te hi piansualna chi khat dang chu a ni. He piansualna hian nun a tihrehawm a, khawsakhona a tinuam lo va, mi thinlung a ti hliam nasa a, khawvel tinuam lotute ti hila sawi tlak a ni a; an piansualna zia langsar zual i han tarlang ila, nang leh kei hi kan lo tel reng maithei a nia.
Mi Thatna an hmu thei lo: Mi rel leh sawichhiat nuam an ti ber a, mi malsawmna dawnte an thik tlat a; sawiselna tur an zawng ngar ngar thin. Miin tu emaw an han fak hlek te hian, ‘mahse’ tiin sawichhiatna tur ngawt an lo dap thin. Mi thatna leh fel vena lai hmuhsak thei miah lovin an piangsual a nih chu.
An awka leh mizia a inhlat: Hmaichhanah chuan tumah an sawichhe ngai lo. An âwka nem leh thlum ber an phawrh chhuak a, chu chu an theh ham ham a, an kal liam ta tihah han sawichhiat chhunzawm an hreh lo a ni mai lova, an sawichhe nghal thuai zel. Lemchan an thiam em avang hian an lemchanna thangah mi tam tak an tal buai fo thin. An hming a hliau ai chuan dawt hmanga thusawi an duh zawk.
Midang kut an ciihawr thiam: An mahni hming lang hauh lovin an huat zawng leh an duh loh zawngte han pir vel dan an thiam em em a. Hetiang hi Mizovin thil chhuanawm lo sawi nan an lo hman thin, thiante kut-a rulkaw zen, artial fin, fin kherek an tin ang hi a ni hmel a; piang fuh lo ze khat chu a ni ngei mai.
Nih lohna angin an awm: Eiruk theih an hmuhin an eiru a, eiru nih erawh an duh lo; dawt sawi an hrat a, dawheh nih erawh an duh lo; mahni hlawkna tur chuan mi han bum mai an hreh lo va, bumhmang nih erawh an duh der lo. Tul leh pawimawh thawk peih si lo, thatchhia tih haw hle si an ni tlangpui.
Chhungte tan phurrit: Chhungte tan thawhchhuah aia phurrit thlen tam
zawk; tangkaina aia hnawksak tam zawk; duat thlahlel, duat tlak bawk si lo; thiante zinga hlim thei tak, chhungte zinga thinrim reng si; khawlai lama thawh hreh nei miah lo, mahni In chhungah chuan thawh châk nei miah lo ang chi-te hi piansual zia chu a ni chiang e.
Le, kan piansual leh piansual loh i inbih ang. Sim a, piansual loh theih zawkna hi chu kan duhthlannaa innghat a ni. Piangsual nih kan thlan zawk chuan kan piansual zual zel dawn a ni mai e.
_______________________________________________________________He piansualna chi dang kan han sawi leh tur hi chu, fuke him dam tha, taksa leh a peng tinah sawiselna awm lo, tlawntlai nalh zuah mai, mit-a hmuha piansualna lang hauh si lo, thiamna leh finna lamah pawh mi pangngai tak ni bawk si, mizia leh nihphunga piangsual nasa zet si te hi piansualna chi khat dang chu a ni. He piansualna hian nun a tihrehawm a, khawsakhona a tinuam lo va, mi thinlung a ti hliam nasa a, khawvel tinuam lotute ti hila sawi tlak a ni a; an piansualna zia langsar zual i han tarlang ila, nang leh kei hi kan lo tel reng maithei a nia.
Mi Thatna an hmu thei lo: Mi rel leh sawichhiat nuam an ti ber a, mi malsawmna dawnte an thik tlat a; sawiselna tur an zawng ngar ngar thin. Miin tu emaw an han fak hlek te hian, ‘mahse’ tiin sawichhiatna tur ngawt an lo dap thin. Mi thatna leh fel vena lai hmuhsak thei miah lovin an piangsual a nih chu.
An awka leh mizia a inhlat: Hmaichhanah chuan tumah an sawichhe ngai lo. An âwka nem leh thlum ber an phawrh chhuak a, chu chu an theh ham ham a, an kal liam ta tihah han sawichhiat chhunzawm an hreh lo a ni mai lova, an sawichhe nghal thuai zel. Lemchan an thiam em avang hian an lemchanna thangah mi tam tak an tal buai fo thin. An hming a hliau ai chuan dawt hmanga thusawi an duh zawk.
Midang kut an ciihawr thiam: An mahni hming lang hauh lovin an huat zawng leh an duh loh zawngte han pir vel dan an thiam em em a. Hetiang hi Mizovin thil chhuanawm lo sawi nan an lo hman thin, thiante kut-a rulkaw zen, artial fin, fin kherek an tin ang hi a ni hmel a; piang fuh lo ze khat chu a ni ngei mai.
Nih lohna angin an awm: Eiruk theih an hmuhin an eiru a, eiru nih erawh an duh lo; dawt sawi an hrat a, dawheh nih erawh an duh lo; mahni hlawkna tur chuan mi han bum mai an hreh lo va, bumhmang nih erawh an duh der lo. Tul leh pawimawh thawk peih si lo, thatchhia tih haw hle si an ni tlangpui.
Chhungte tan phurrit: Chhungte tan thawhchhuah aia phurrit thlen tam
zawk; tangkaina aia hnawksak tam zawk; duat thlahlel, duat tlak bawk si lo; thiante zinga hlim thei tak, chhungte zinga thinrim reng si; khawlai lama thawh hreh nei miah lo, mahni In chhungah chuan thawh châk nei miah lo ang chi-te hi piansual zia chu a ni chiang e.
Le, kan piansual leh piansual loh i inbih ang. Sim a, piansual loh theih zawkna hi chu kan duhthlannaa innghat a ni. Piangsual nih kan thlan zawk chuan kan piansual zual zel dawn a ni mai e.
EDITORIAL : MI FING HMASA
Mak ve deuh mai chu, kan thil duh em em kan neih belh rual hian hlimna
bakah, lungngaihna leh ritphurh min thlen tel ve reng hi a ni.
Theihpatawp-a inkhawlkhawm a, ngah rei ruite aiin nitin eichawp zawngte
hlimna hi a tlem bik kher lo maithei. Kan duhthawh luat vanga mawi leh
mawi lo thlu lo lekin thenkhat chuan vantlang ram kan nek a; kan
tangka-ip beng mukin In ropui tak tak kan din a. Chu hausakna chuan kan
zawn ber hlimna min hlui let nepin, kan hlimna lah nut phût chang a tam.
In leh lo nei ngah leh ropui takte’n fam khua an lawi hnu lawk hian chhungkaw karah ro inchuh vanga buaina namen lo a thleng duh khawp mai. Harsa taka khawl khawm vak vaktute pawh hian an hrin loh fate tana lo inkhawlkhawm an ni fo. Hnukchah dawn darkarah erawh duhâmte’n thilphal hun an hmang ve chauh thin. Chhiar thiam har hringnun zinkawng kan zawh mek lai hian tlawm taka nung a, midangte chawimawi a, vantlang tana thilphal hmasa te hi mi fing hmasa an ni mai awm asin.
______________________In leh lo nei ngah leh ropui takte’n fam khua an lawi hnu lawk hian chhungkaw karah ro inchuh vanga buaina namen lo a thleng duh khawp mai. Harsa taka khawl khawm vak vaktute pawh hian an hrin loh fate tana lo inkhawlkhawm an ni fo. Hnukchah dawn darkarah erawh duhâmte’n thilphal hun an hmang ve chauh thin. Chhiar thiam har hringnun zinkawng kan zawh mek lai hian tlawm taka nung a, midangte chawimawi a, vantlang tana thilphal hmasa te hi mi fing hmasa an ni mai awm asin.
ARTICLE : FAI I TLIN E
— K. Lalmuansanga, Y Section
Tun lai khawvel chu a changkang tawh a, awlsam taka en tur leh
ngaihthlak mai tur TV, Computer,Internet, leh hmanraw changkang tak tak a
lo tam tak avangin thuziak chhiar kan peih ta lo hle. Mihring hi kan
thatchhe ta pawh a ni ang, phek khat chhiar pawh kan harsat ta a;
thuziak hmang chuan zirtirna tha inpek a har ta hle. Chuvangin chhiar
peih loh tham loh, thu awmze nei, ngaihtuahna thui tak min pe thei
ngaihtuah chhuah thiam a pawimawh ta hle a. Chutiang atan chuan Fai i
tlin e tih hi tha ka ti tawp thei lo. Clean Mizoram-in thupui ber atan a
lo hmang kha an fing ka ti a, ka tan chuan tlangautu ropui tak a la ni
reng.
He thu tawi tê hian mawhphurhna lian tak min pe nghal ûl a; a enga mah hma-in Fai i tlin tiin min han puh nghal ngawt a; a dik fu bawk si. Mi pangngai tan chuan ‘Ka tlin ngang lo ve’ han tih chi ziazang a ni si lo. Mahse fai chu inzirtir fê chu kan la ngai lawi si. Eng tizia nge ni ang le? Fai hi a thu ngawt chuan a harsa lo, fai duh tan chuan fai mai a ni. Fai a awlsamzia chu han ngaihtuah mah teh, tih tur pawimawh awmchhun chu bawlhhlawh a bawma paih a ni mai. Awlsam lutuk. ‘Fai i tlin’ tia min puhna hi kan pha thei lo reng reng.
Heti taka awlsam ni si, kan zawm tha duh mang hlek lo mai hi sualna chi khat a ni thei ang em? Kuhva eina chinai, bang-a kan han tât ngawt mai te, thil eina kâwr khawlaia kan han paih ringawt te, chewing gum thutthlenga kan han hmet bet ringawt mai te hi tih loh a awlsam tehlul vei nen, kan ti tlat thin si a ni. Inti changkang taka nun nen chuan a va inmil lo em! Motor nalh taka chuang chunga bawlhhlawh han thehchhuah ringawt maite hi changkan lohna leh sualna chi khat a ni tih kan hriat thar a va pawimawh em!
Fai hi changkanna tehfung pawimawh ber a ni a tih theih ang. Ram changkang zawkahte chuan an nunphung pangngai a ni tawh. Fai hi a harsa lo, a harsa thlawt lo, kan inthlahdah leh nun phawsawlh vang mai maia bal kan ni. Sappui nun kan zir kan inti a, faina kawngah hian nasa lehzualin zir ila a duhawm mang e. Faina hi hringnun nena inzawm, hriselna leh changkanna kawng zawh tura kailawn pawimawh hmasa ber a ni. Bawlhhlawh a bawm lova paih mai mai hi mi pangngai pha chiah lo-te tih awm tawk lek a ni tih kan hriat a pawimawh. Vantlang zun ina E suh tih la intar te, Bangah chinai tat suh, Chil chhak suh tih intar a la ngai fote hi kan la hniam zia tilangtu a ni tih kan hriat a, zahna chang kan hriat a pawimawh.
Fai i tlin e tih thu-in bat min pek hi ngaihtuah chiang ila, a tlin lo turte hnenah he thu hi sawi a ni lo va, a tlin tur Zofate hnenah ngei Clean Mizoram khan min chah lawm lawm a ni. Fai i tlin min ti chung chung pawha fai hleih theih tlat loh hi Chhura’n chengkek a lawh dawn a, “Nahaia chu nise heti hian a ti mai tur,” tia a kuai kur dulh dulh a, a tuai a tuai ang deuh kha a ni berin ka hria. Tih ve theih reng tihna chang hriat tlat lohna hi mawlna a ni. Nang leh kei hian fai kan tlin e. Mission vengthlang i vawng fai ang u.
__________________________________He thu tawi tê hian mawhphurhna lian tak min pe nghal ûl a; a enga mah hma-in Fai i tlin tiin min han puh nghal ngawt a; a dik fu bawk si. Mi pangngai tan chuan ‘Ka tlin ngang lo ve’ han tih chi ziazang a ni si lo. Mahse fai chu inzirtir fê chu kan la ngai lawi si. Eng tizia nge ni ang le? Fai hi a thu ngawt chuan a harsa lo, fai duh tan chuan fai mai a ni. Fai a awlsamzia chu han ngaihtuah mah teh, tih tur pawimawh awmchhun chu bawlhhlawh a bawma paih a ni mai. Awlsam lutuk. ‘Fai i tlin’ tia min puhna hi kan pha thei lo reng reng.
Heti taka awlsam ni si, kan zawm tha duh mang hlek lo mai hi sualna chi khat a ni thei ang em? Kuhva eina chinai, bang-a kan han tât ngawt mai te, thil eina kâwr khawlaia kan han paih ringawt te, chewing gum thutthlenga kan han hmet bet ringawt mai te hi tih loh a awlsam tehlul vei nen, kan ti tlat thin si a ni. Inti changkang taka nun nen chuan a va inmil lo em! Motor nalh taka chuang chunga bawlhhlawh han thehchhuah ringawt maite hi changkan lohna leh sualna chi khat a ni tih kan hriat thar a va pawimawh em!
Fai hi changkanna tehfung pawimawh ber a ni a tih theih ang. Ram changkang zawkahte chuan an nunphung pangngai a ni tawh. Fai hi a harsa lo, a harsa thlawt lo, kan inthlahdah leh nun phawsawlh vang mai maia bal kan ni. Sappui nun kan zir kan inti a, faina kawngah hian nasa lehzualin zir ila a duhawm mang e. Faina hi hringnun nena inzawm, hriselna leh changkanna kawng zawh tura kailawn pawimawh hmasa ber a ni. Bawlhhlawh a bawm lova paih mai mai hi mi pangngai pha chiah lo-te tih awm tawk lek a ni tih kan hriat a pawimawh. Vantlang zun ina E suh tih la intar te, Bangah chinai tat suh, Chil chhak suh tih intar a la ngai fote hi kan la hniam zia tilangtu a ni tih kan hriat a, zahna chang kan hriat a pawimawh.
Fai i tlin e tih thu-in bat min pek hi ngaihtuah chiang ila, a tlin lo turte hnenah he thu hi sawi a ni lo va, a tlin tur Zofate hnenah ngei Clean Mizoram khan min chah lawm lawm a ni. Fai i tlin min ti chung chung pawha fai hleih theih tlat loh hi Chhura’n chengkek a lawh dawn a, “Nahaia chu nise heti hian a ti mai tur,” tia a kuai kur dulh dulh a, a tuai a tuai ang deuh kha a ni berin ka hria. Tih ve theih reng tihna chang hriat tlat lohna hi mawlna a ni. Nang leh kei hian fai kan tlin e. Mission vengthlang i vawng fai ang u.
No comments:
Post a Comment